اگر برای دستيابی به اهداف خود به فعاليت های حقوقی می پردازيد، برای اعتبار بخشيدن به کارتان نيازمند ثبت شرکت در سامانه های مرتبط با ثبت هستيد. نام گذاری شرکت به تنهايی نمی تواند از برند شما محافظت کند. لازم است يک قرارداد حقوقی و تجاری يا حقوقی و غير تجاری شکل بگيرد.
يکی از مهم ترين مسائل در قانون تجارت، ثبت شرکت در اداره ثبت می باشد. در اين مقاله کلیه مسائل مربوط به ثبت برند برای شما با بيانی ساده توضیح داده می شود.
تعريف شرکت و انواع آن در قانون تجارت
شرکت به معنای شريک شدن و نهادی قانونی با فعالیت های مخصوص بازرگانی است. تعریف شرکت در اصطلاح حقوقی اجتماع تعدادی از افراد است که فعالیت خاصی را اعم از تجاری، فرهنگی و اجتماعی انجام می دهند. به تعبير ديگر به قراردادی اطلاق می شود که بر اساس آن شرکا سود و زيان حاصل از شرکت را بین خودشان تقسیم می کنند. شرکت ها از تاریخ ثبت طبق ماده 583 قانون تجارت دارای شخصیت حقوقی می شوند. در اين زمان است که دارای امتيازات، جواز و پروانه می شوند. اشخاص حقوقی بوسيله مقاماتی که به موجب قانون یا اساسنامه خود دارای صلاحیت هستند ، شرکت را اداره می کنند. شرکت ها به دو نوع تجاري و حقوقی (مدنی) تقسيم می شوند.
در قانون مدنی به شرکت های مدنی و مقررات آن ها اشاره شده است. مقصود از شرکت های مدنی يازده عقود اسلامی است که شامل عقود مضاربه، بيع ، جعاله و … می شود.
تفاوت شرکت تجارتی با شرکت مدنی
با تکيه بر ماده 5 قانون تجارت، هدف از تشکيل شرکت تجاری همکاری و جلب منفعت اقتصادی است. اما در تاسيس شرکت مدنی انگيزه تجاری نداريم. در ماده 571 قانون مدنی، شرکت مدنی از اجتماع حقوق مالکین متعدد در شیئی واحد تشکيل می شود.
در شرکت تجاری تصمیمات راجع به شرکت عمدا با اکثریت آراء اتخاذ می شود، ولی در شرکت مدنی طبق ماده 576 قانون مدنی برای انجام دادن هر عمل مادی یا حقوقی راجع به مال مشاع اتفاق نظر و رای کلیه شرکا الزامی است. به عبارت ديگر می توان گفت در شرکت مدنی تصمیم گیری بر پایه اتفاق آرا یعنی رضایت تمامی شرکاست.
شرکت های تجاری متعهد هستند که در مرجع ثبت شرکت ها ثبت شوند. به همين واسطه شماره ثبت دریافت دارند و بايد شماره ثبت شرکت را در کلیه مکاتبات خود درج نمایند. در صورتی که شرکت های مدنی هیچ اجباری به ثبت شرکت ندارند.
انحلال شرکت های تجاری بر اساس مواد متعددی از قانون تجارت (قانون136،161 و 189) و ناشی از اراده جمعی شرکاء صورت می پذیرد. در واقع انحلال شرکت تجاری تابع تشریفات خاصی است. در صورتی که طبق ماده 589 مدنی، شرکت مدنی با تقاضای انحلال و تقسیم اموال مشترک از طرف هر یک از شرکاء منحل می شود.
شرکت تجاری
در قانون تجارت درباره شرکت های تجارتی تعریف دقیقی ارائه نشده است. شرکت های تجارتی را در ماده 20 قانون تجارت به هفت نوع تقسیم می کنند.
شرکت سهامی
یک شرکت سهامی توسط گروهی از سهامداران که مالکیت بخشی از شرکت را دارند تاسیس می شود. سهامداران به ازای هر سهم خود ،هیئت مدیره را تشخيص می دهند. هيئت مديره مديريت و نظارت شرکت را برعهده دارد. بااينکه تشکیل یک شرکت سـهامی الزاماً با هدف سودآوری نیست، اما بیشتر شرکت های سهامی جهت ایجاد سود برای سهامداران ایجاد می شوند. در صورتی شما صاحب بخشی از آن شرکت سهامی می شوید که سهم شرکتی را بخريد.
شرکت سهامی عام
يکی از کامل ترين نوع شرکت های سهامی ، شرکت سهامی عام است. تعداد اعضا در شرکت سهامی عام حداقل پنج نفر است. سرمايه ابتدايی شرکت در موعد تاسيس بايد حداقل 5.000.000 باشد. در شرکت سهامی عام بخشی از سرمايه با فروش سهام توسط سهامداران به مردم عادی (اوراق بهادار) تامین می گردد. شايان ذکر است که امضای اظهارنامه ثبت شرکت توسط موسسین حتما بايد درج شود.
شرکت سهامی خاص
شرکت سهامی خاص شرکت هایی هستند که تمام سرمایه آنها در موقع تاسیس منحصرا توسط موسسین تامین می گردد. اين نوع شرکت ها دارای شخصيت حقوقی مستقل هستند.
بر اساس ماده۳ لایحه اصلاحی قانون تجارت برای تشکیل شرکت سهامی بایستی حداقل تعداد شرکا در این شرکت سه نفر باشد و در صورتی که این میزان تامین نگردد امکان تأسیس این شرکت وجود نخواهد داشت.
ثبت شرکت سهامی خاص
ماده 17 – مجمع عمومی مؤسس با رعایت مقررات این قانون تشکیل می شود . پس از رسیدگی و احراز پذیره نویسی کلیه سهام شرکت و تأدیه مبالغ لازم و شور درباره اساسنامه شرکت و تصویب آن اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت را انتخاب می‌کند. مدیران و بازرسان شرکت باید کتباً قبول سمت نمایند قبول سمت بخودی خود دلیل بر این است که مدیر و بازرس با علم به تکالیف و مسئولیتهای سمت خود عهده دار آن گردیده اند. از این تاریخ شرکت تشکیل شده محسوب می شود.
بواسطه ماده ۱۷ لایحه اصلاح قانون تجارت قبل از ثبت شرکت نیز شرکت سهامی به وجود می آید. توجه داشته باشيد که قانون گذار برای عدم ثبت آثاری را پیش بینی نموده است. به زبان ساده می توان گفت بر این اساس شرکت سهامی خاص از زمانی که مدیران و بازرسان این شرکت به صورت کتبی سمت خود را قبول می نمایند. پس از اینکه اساسنامه شرکت به امضای کلیه سهامداران رسید و موارد ماده ۲۰ لایحه اصلاح قانون تجارت رعایت گردید، شرکت سهامی خاص تاسیس شده محسوب می‌گردد. تاسیس آن نیازمند ثبت نمی باشد. یعنی قبل از ثبت شرکت نیز این شرکت با رعایت شرایط گفته شده تاسیس شده محسوب می شود ولی این شرکت باید ظرف مهلت شش ماه از زمان تشکیل شرکت به ثبت برسد.
شرکت با مسئولیت محدود
در معنی کلی می توان گفت حداقل دو یا چند نفر برای انجام امور تجاری شرکتی را تشکیل می دهند که مسئولیت هر یک از شرکاء در پرداخت بدهی ها و تعهدات شرکت فقط تا میزان سرمایه و سهم شراکت آنها می باشد. توجه داشته باشيد که نام کامل شرکت (شرکت با مسئوليت محدود) حتما درج شود. در غير اين صورت قرارداد اعتباری نخواهد داشت. اگر سهوا و يا عمدا نام يکی از شرکا در کنار شرکت به کار برده شود، حکم شریک ضامن در شرکت تضامنی را خواهد داشت.
در اين شرکت سرمایه به سهم الشرکه تقسیم می شود. با استناد بر ماده 112 قانون تجارت ایران، به هيچ عنوان نمی توان شرکا را مجبور به افزایش سرمایه و یا زیاد کردن سهم الشرکه کرد.
شايان ذکر است که در شرکت های با مسئولیت محدود، یک یا چند نفر به عنوان مدیر انتخاب می شوند که وظایف مختلفی را به عهده میگیرند. امکان دارد مدير خارج از شرکا نیز باشد و برای مدت محدود یا نامحدودی اداره شرکت را بر عهده می گیرد. اما در شرکت های سهامی عام، در کمترین حالت 5 نفر و در شرکت های سهامی خاص، حداقل 3 نفر مدیر برای مدت مشخص حداکثر 2 سال تعیین می شوند.
شرکت مختلط غیر سهامی
بر اساس ماده 141 قانون تجارت، شرکت مختلط غیر سهامی شرکتی است که موضوع آن الزاما امور تجارتی تحت عنوان اسم مخصوص بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یکم یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود بدون انتشار سهام تشکیل می شود.
شرکت مختلط غير سهامی در دو رده شريک دارد. اين شرکا عبارتند از شرکای ضامن و شرکای با مسئولیت محدود در نتيجه ماده 142 ق. ت ، روابط بین شرکا با رعایت مقررات ذیل تابع شرکت نامه خواهد بود. وجود اساسنامه الزامی نيست وليکن در برخی تصمیمات مانند تغییر تابعیت شرکت و… باید اتفاق آرا وجود داشته باشد.
سرمایه هر دو شریک مانند شرکت های تضامنی و نسبی و با مسئولیت محدود به سهم الشرکه تقسیم می شود. در ماده 149 و 148 قانون تجارت شریک با مسئولیت محدود نمی تواند بدون رضایت سایر شرکاء تمام یا بخشی از سهم الشرکه خود را به دیگری منتقل کند. اگر چنین کند شخص مزبور حق دخالت در اداره شرکت را ندارد. همچنين حق نظارت و صورت برداری از حساب های شرکت را نيز ندارد.
اداره شرکت با استناد بر ماده 144 قانون تجارت به عهده شریک یا شرکای ضامن و حدود اختیارات آن ها همان است که در مورد شرکای شرکت تضامنی مقرر است.
برای ثبت شرکت مختلط غیر سهامی به چه مدارکی احتياج داريم؟
- دو نسخه اساسنامه به امضای شرکا
- دو نسخه اظهارنامه به امضای شرکا
- دو نسخه شرکتنامه به امضای کلیه شرکا
- فتوکپی شناسنامه شرکا و پایان خدمت در صورت مشمولی
- دو نسخه صورت جلسه مجمع عمومی موسسین به امضای کلیه شرکا
- اخذ مجوز از شورای مرکزی اصناف یا موافقت اصولی از وزارتخانه مربوطه
شرکت مختلط سهامی
مطابق ماده 163 قانون تجارت، شرکت مختلط سهامی شرکتی است که بین یک عدد شرکت تضامنی و شرکت سهامی تشکيل می گردد. در آن تعدادی شریک ضامن و تعدادی شریک دارای سهم می باشد.
برای تشکیل شرکت مختلط سهامی حداقل به ۴ شخص نیاز داریم. سه شخص از آن ها به عنوان سهامدار و دیگری به عنوان شریک ضامن خواهند بود.
توجه داشته باشيد که در اين نوع شرکت برخلاف شرکت با مسئوليت محدود، ذکر عبارت شرکت مختلط و نام حداقل یکی از شرکای ضامن در اسم شرکت الزامی است.
مقررات لازم جهت ثبت شرکت مختلط سهامي را در ماده 166 تا 169 قانون تجارت مرقوم شده است لذا جهت سهولت و ساده تر شدن مطالب خلاصه ای از آن را مشاهده می کنيد.
مدارک لازم برای ثبت شرکت مختلط سهامی
- اسامی مدیر یا مدیران شرکت
- نوشته ای با امضای مدیر شرکت ،شامل تعهد پرداخت تمام سرمایه و پرداخت واقعی لااقل ثلث از آن سرمایه
- يک نسخه مصدق از اساسنامه
- يک نسخه مصدق از شرکت نامه
- سوابق مصدق از تصمیمات مجمع عمومی در موارد مذکور در مواد 40،41 و 44
- نوشته ای با امضای مدیر شرکت،حاکی از پرداخت تمام سرمایه ی نقدی شرکای ضامن و تسلیم تمام سرمایه ی غیر نقدی با تعیین قیمت حصه های غیر نقدی
شرکت نسبی
با تکيه بر ماده 183 قانون تجارت شرکت نسبی، شرکتی است که برای امور تجارتی در تحت اسم مخصوص بین دو یا چند نفر تشکیل می شود. مسئولیت هر یک از شرکا به نسبت سرمایه ای است که در شرکت دارد، تعيين می گردد.
مقررات مربوط به مدیریت شرکت نسبی کاملا شبیه به شرکت تضامنی است. در نتيجه برای شرکت نسبی حداقل یک مدیر به انتخاب شرکا و از بین شرکا یا خارج از شرکا انتخاب می شود. مسئولیت حقوقی مدیر در مقابل شرکت همچون مسئولیت وکیل است.
مواد 183،184 و 185 قانون تجارت،شرایط اساسی برای تشکیل یک شرکت نسبی را بيان می کند. طبق اين مواد شرکت نياز به وجود حداقل دو شريک دارد. لازم به ذکر است که حتما در کنار اسم شرکت، عبارت (نسبی) به همراه نام یک شریک لحاظ گردد. پرداخت کل سرمایه ی نقدی و تقویم و تسلیم سرمایه غیر نقدی نيز يکي از شرايط مهم جهت تشکيل شرکت است.
مدارک لازم برای ثبت شرکت نسبی
- دو نسخه شرکتنامه ی تکمیل شده
- دو نسخه تقاضانامه ی تکمیل شده.
- دو نسخه اساسنامه ی تکمیل شده.
- تکمیل فرم تعیین نام به ترتیب اولویت.
- اصل مجوز فعالیت از مراجع ذیربط در مواردی که ثبت موضوع نیاز به مجوز داشته باشد.
- تصویر برابر با اصل مدارک احراز هویت کلیه شرکا ،مدیران و هیات نظارت(در مواردی که تعداد شرکا بیش از دوازده نفر باشد).
- اصل گواهی عدم سوپیشینه جهت اعضاء هیات مدیره،مدیر عامل.
- دو نسخه صورت جلسه ی مجمع عمومی موسسین.
- دو نسخه صورت جلسه ی هیات مدیره.
- اصل وکالتنامه ی وکیل دادگستری در صورتی که ثبت شرکت توسط وکیل صورت پذیرد.
شرکت تعاونی تولید و مصرف
شرکتی است که اشخاص حقیقی هم صنف به منظور رفع نیازمندی های مشترک و بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی شرکاء، از طریق همکاری و تشریک مساعی در جهت اهداف ذکر شده در قانون بخش تعاونی تشکیل می شود. باید توجه داشت تعداد اعضاء شرکت تعاونی نباید از هفت نفر کمتر باشد. برای عضويت در شرک های تعاونی بايد تابعیت ایرانی داشته باشيد. نداشتن ممنوعیت قانونی نيز از شرايط مهم عضويت است.
در ماده‌ی ۲۶ قانون تجارت تعاونی های تولیدی، شامل تعاونی هایی است که در امور مربوط به کشاورزی، دام داری، دام پروری، پرورش و صید ماهی، شیلات، صنعت، معدن، عمران شهری و روستایی و نظایر این ها فعالیت می نمایند. به موجب ماده‌ی ۲۷ قانون تجارت تعاونی های توزیع، عبارتند از: تعاونی هایی که نیاز مشاغل تولیدی و یا مصرف کنندگان عضو خود را در چهارچوب مصالح عمومی و به منظور کاهش هزینه ها و قیمت ها تأمین می نمایند.
مدارک لازم جهت ثبت شرکت تعاونی
- 4 نسخه از اساسنامه‌ی مصوب مجمع عمومی.
- 4 نسخه از درخواست کتبی ثبت.
- 4 نسخه از طرح پیشنهادی و ارائه‌ی مجوز وزارت تعاون.
- 4 نسخه از رسید پرداخت مقدار لازم التأدیه‌ی سرمایه.
- 4 نسخه از موافقت‌نامه‌ی تشکیل شرکت یا اتحادیه.
- 4 نسخه از مجوز ثبت شرکت یا اتحادیه.
- 4 نسخه از صورت جلسه‌ی تشکیل مجمع مؤسس و اولین مجمع عمومی عادی و اسامی اعضا و هیأت مدیره‌ی منتخب و بازرسان و مدیر عامل شرکت.
برای ثبت شرکت در سامانه ثبت شرکت ها چه مراحلی را بايد طی کنيم؟
مرحله اول
نوع شرکت خود را مشخص نمایید.
به مطالب قبل باز گرديد و نوع شرکت ها را بررسی کنيد. شما در اين مرحله بايد توجه داشته باشيد که اهداف و شرایط شما با کدام نوع از شرکت ها سازگار است. به عنوان مثال، اگر در مقیاس کوچک کار می کنيد از شرکت مسئولیت محدود استفاده کنيد. چرا که با دو نفر قابل ثبت است و برخی دشواری های شرکتهای سهامی خاص را ندارد.
اگر نياز به وام از بانک ها داريد و فعاليت های مشابه آن را انجام می دهيد از شرکت سهامی خاص استفاده کنيد.
مرحله دوم
شرکا و سهامداران شرکت را تعیین کنید.
مهم ترین و چالش برانگيزترين مرحله ثبت شرکت، انتخاب و تعیین شرکا و سهامداران است. شرکا و سهامداران بزرگترین دارایی معنوی یک شرکت هستند به همین دليل بايد در انتخاب آنان هوشيار باشيد.
مرحله سوم
میزان و نوع سرمایه شرکت را مشخص کنید.
منظور از نوع سرمایه، سرمایه نقدی و غیرنقدی شرکت است. در موعد تصمیم برای ثبت شما باید میزان هر یک از این سرمایه ها را مشخص کنید. در قانون تجارت کشور حداقل میزان سرمایه یک میلیون ریال تعیین شده است.
سرمايه غير نقدي نيز شامل ملک، خودرو و …مي باشد. میزان ارزش آنها توسط نظر کارشناسان تعیین می شود.
مرحله چهارم
موضوع فعالیت شرکت را تعیین نمایید.
در اين مرحله شما حتما بايد با یک کارشناس یا مشاور در این باره مشورت نمایید تا صحت موضوع فعالیت انتخاب شده شما برای شرکت را تایید کند. در غير اين صورت هنگام ثبت به مشکل جدی بر می خوريد.
مرحله پنجم
نام شرکت را انتخاب کنيد.
نامی که رعایت تمامی ضوابط و قوانین برای شرکت انتخاب می شود بایستی در عین حال جذابیت لازم را نیز داشته باشد در یک کلام برازنده شرکت و صاحبان آن باشد. در قانون تجارت کشور ذکر شده است که نامی که برای شرکت خود انتخاب می کنید باید حداقل دارای سه واژه خاص باشد که عین یا مشابه به آن قبلا ثبت نشده است. توجه داشته باشيد که نام انتخابی شما همانند برندهای ديگر نباشد. در غير اين صورت کاری غير مجاز انجام داده و بايد نام شرکت را تغيير دهيد.
مرحله ششم
سمت اعضای هیئت مدیره را تعیین کنید.
اعضای هیئت مدیره در هر شرکتی شامل سمت های رئیس هیئت مدیره، نایب رئیس، اعضای هیئت مدیره و بازرسان شرکت می باشد. با تعیین سمت این افراد، در حقیقت افرادی که در شرکت حق امضا دارند نیز مشخص می شوند. اعضای هيئت مديره اعتبار برند شما هستند.
مرحله هفتم
مدارک مورد نیاز را آماده و به امضا برسانید.
مرحله هشتم
مدارک را به اداره ثبت پست کنيد.
مرحله نهم
هزینه آگهی تاسیس در روزنامه رسمی را پرداخت کنید.